نقش مصرف کننده در توسعه صنعت اتومبیل سازی در ایران
از اولین اتومبیل رنو که توسط مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۷۹ شمسی وارد ایران شد، تا امروز که به گفته برخی تولید کنندگان صاحب پلت فرم های بومی برای تولید خودروی ملی هستیم! ۱۱۶ سال می گذرد، یک قرن و اندی زمان کمی نیست ولی پیشرفت ما بیشتر از ۲۰ سال را نشان نمی دهد، زمانی که ما خط تولید شوولت رویال را به کره جنوبی فروختیم، آرزوی کره ای های آن زمان داشتن تلنولوژی آن روز ما بود! ولی امروز ما ارزوی داشتن یک خودروی کره ای را داریم!
اما چرا به این جا رسیدیم؟
نگاهی گذرا به صنعت اتومبیل سازی و فراز و نشیب هایی که داشته نشان می دهد که جدای از بحث تحریم ها که در چند سال اخیر خیلی پر رنگ شده، سیاست تولید کنندگان به جای پیشرفت و نوآوری در تکنولوژی خودرو سازی و بومی سازی این تکنولوژی مشابه همان کاری که کشورهای صاحب نامی چون ژاپن، کره و حالا چین انجام داده اند، به دنبال منفعت طلبی و سود بیشتر بوده اند. در تصدیق این سخن همین بس که امروزه هنوز چشم مان به دست تولید کنندگان اروپایی بخصوص فرانسوی ها می باشد! آنهایی که اولین کشورهایی بودند که به خاطر تحریم ها از ایران رفتند، و چنانچه هر لحظه اراده کنند شاهد شرایطی خواهیم بود که در سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ گریبان تولید کنندگان ایرانی را گرفت.
چگونه می توانیم این شرایط را تغییر دهیم؟
اولین کاری که می توان در این زمینه انجام داد تغییر نگاه مصرف کنندگان به اتومبیل شخصی می باشد. هنوز هم نگاه ما به ماشین به عنوان یک کالای سرمایه ای است! در حالی که در دیگر کشور ها چنین نگاهی وجود ندارد، مصرف کنندگان برای رفاه و انجام کارهای روزمره و یا علاقه خود اتومبیلی را می خرند، شاهد این گفته همین است که هنوز اتومبیل های فرسوده در خیابان های شهرهای کشورمان حرکت می کنند و تمامی تلاش های ظاهری هم که دولت های مختلف انجام داده اند نتوانسته نتیجه مطلوبی دهد.
اگر خاطرتان باشد چند سال پیش که تلاش های زیادی برای پایان دادن به تولید پیکان شد، مدیر عامل وقت ایرانخودرو در اظهار نظری گفته بود: تاوقتی که مصرف کنندگان تمایل به خرید پیکان دارند ما هم آن را تولید می کنیم!
همین طرزتفکر امروزه در تولید پژو ۴۰۵ و پراید و زیر مجموعه هایشان مصداق دارد. وقتی مردم ما برای خرید پژو پرشیا پیش ثبت نام می کنند و با خوشحالی این اتومبیلی را که تکنولوژی آن مربوط به اواخر دهه ۷۰ میلادی می باشد را می خرند، نشان دهنده نگاه سرمایه ای به اتومبیل است.
امروزه اگر مصرف کنندگان به جای خرید چنین اتومبیل هایی که با تکنولوژی تاریخ گذشته ۴۰ سال پیش تولید می شوند، اتومبیل های جدیدتری که با تکنولوژی روز تولید می شوند و با قیمت های مناسبی ارائه می شود خریداری کنند، تولید کنندگان دیگر اقدام به تولید چنین خودروهایی نخواهند کرد.
وظیفه دولت ها در این میان چیست؟
دولت ها نقش تایین کنندهای در زندگی روزمره مردم دارند. تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که در سال چند نفر به خاطر تصادف جان خود را از دست می دهند؟ چند خانواده بر اثر همین تصادف ها بی سرپرست می شوند؟ چقدر هزینه خسارت های جانی و مالی از جانب شرکت های بیمه ای پرداخت می شود؟
با یک حساب سر انگشتی می توان متوجه شد سودی که از بابت ورود خودرو به کشور نصیب دولت می شود که آن هم به واسطه سیاست جلوگیری از ورود خودررو برای رونق تولید داخلی انجام شده، و ایجاد یک فضای انحصاری برای تولید کنندگان، در برابر خسارت هایی که کل جامعه بابت این سیاست اشتباه پرداخت می کنند بسیار بیشتر است!
در همین راستا دولت ها می توانند با
۱- نظارت بر قرار دادهایی که با شرکت های خودرو سازی بسته می شود و الزام به انجام تعهدات شرکت های خارجی
۲- فشار بر تولید کنندگان اتومبیل داخلی برای بومی سازی تلکنولوژی و کم کردن حمایت های بی چون و چرا از این صنعت
۳- کم کردن روتین تعرفه های واردات خودرو برای تحرک بیشتر تولید کنندگان داخلی
۴- و دست آخر تغییر شرایط اقتصادی برای خارج کردن اتومبیل از دسته کالاهای سرمایه ای
در آخر ذکر یک مطلب را ضروری می دانم، در تمامی سال هایی که درگیر تحریم هستیم شاید تنها کشوری که در تمامی شرایط در کنار ایران قرار داشت، کشور چین بود و اولین کشور هایی هم که ایران را به واسطه تحریم ترک کردند فرانسه و دیگر کشور های اروپایی بودند. در مثل آمده: هیچ آدم عاقلی از یک سوراخ دوبار نیش نمی خورد
راستی تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که چرا در آمریکا هیچ یک از تولید کنندگان اتومبیل های فرانسوی حضور ندارند؟