اعتدال در مصرف پنج ماده غذايي هم خوب و هم بد
دستورالعمل ها و توصیه ها تغذیه ای به طور مداوم در پرتو تحقیقات جدید در حال تغییر هستند. و این می تواند باعث سردرگمي شود که کدام غذاها سالم و کدام يکي سالم نيستند. در اینجا مي خواهيم پنج ماده غذايي که بيشترين استفاده روزمره را در رژيم غذايي دارند و از گذشته بارها مورد بررسي تغذيه اي قرار گرفته اند را از نگاهي جديد مورد بررسي قرار دهيم .
تخم مرغ
برای مدت طولانی تصور مي شد تخم مرغ براي قلب مضر است. یک تخم مرغ بزرگ حاوی ۱۸۵ میلی گرم کلسترول بد است، اعتقاد بر این بود که کلسترول موجود در تخم مرغ باعث افزايش میزان کلسترول خون مي شود. اما در ۲۰ سال گذشته، تحقیقات پزشکی و تغذيه اي بارها نشان داده است که با مصرف نرمال کلسترول در رژیم غذایی، مقدار بسیار کمی از آن جذب شده و روی سطح کلسترول خون فرد تأثير مي گذارد.
اگر چه کارشناسان تغذیه توصيه به اصلاح مصرف مواد غذایی حاوی کلسترول مانند تخم مرغ، جگر و صدف مي کنند، اما با کم کردن اين گونه از مواد غذايي از جمله تخم مرغ نگراني هاي ديگري در کم بود دريافت ديگر مواد غذايي به وجود مي آيد. تخم مرغ منبع خوبی از پروتئین، چربی های سالم، و چند ویتامین و مواد معدنی است.
چربی ها
داستان گسترش استفاده از چربی هايي چون مارگارين و کره، احتمالا یکی از داستان هاي گیج کننده در تغذیه است. منشاء مارگارین، که از چربی های گیاهی ساخته شده است، به اواسط سال ۱۸۰۰ ميلادي بر مي گردد. از آن زمان، استفاده از مارگارین به جاي کره به عنوان چربی کمتر اشباع شده به منظور جلوگیری از بیماری عروق کرونر قلب (CHD) در اکثر کشورهای توسعه یافته جایگزین شده است.
در حالی که این تغيير در مصرف چربی های اشباع شده، نشان از کاهش بيماري CHD در جامعه شده است، محققان نيز با انجام مطالعاتي مستقل، ارتباط بین مصرف چربی ترانس (چربی تولید شده از چربی های گیاهی و ترکيب با هیدروژن) با بيماري CHD را شناخته اند. از آنجا که این ارتباط بین چربی ترانس و CHD توسط مطالعات متعدد تایید شده، سازمان های نظارتی در سراسر جهان تلاش کرده اند تا استفاده از روغن هاي هيدروژنه و يا همان چربی های ترانس را از رژیم غذایی مصرف کنندگان کاهش و در نهايت پايان دهند.
صنایع غذایی نيز برای پاسخ به افزايش درخواست مصرف چربي هاي کمتر اشباع شده، بيشتر توليد خود را به تولید مارگارین، بدون چربی ترانس اختصاص داده اند. با این حال، هنوز هم وجود دارند مصرف کنندگاني که به دنبال روغن هاي هيدروژنه در فروشگاه هاي مواد غذايي هستند، زيرا به گمان آنها مزه و طعم غذا ها با اين روغن ها بهتر است.
گسترش استفاده از چربی مبتنی بر روغن هاي نباتی که با تکنولوژي مدرن ساخته مي شوند، راهي برای جایگزیني به جاي چربی های اشباع شده در رژیم غذایی است. در حالی که افزایش استفاده از چربی اشباع نشده در رژیم غذایی، نشان از کاهش بيماره هاي قلب و عروق مي شود.
سیب زمینی
سیب زمینی یکی از معدود سبزیجات است که به نظر ناسالم مي آيد، اين ماده غذايي به علت داشتن ميزان بالاي کربوهيدرات، باعث افزايش قند خون مي شود. بنابراين براي افراد ديابتي مصرف آن بايد کنترل شده باشد. اما از طرفي بايد به ياد داشت که سيب زميني منبع غنی از کربوهیدرات ها، ویتامین C، ویتامین B و مواد معدنی است که براي بدن بسيار مفيد است.
روش مصرف سیب زمینی که به صورت پخته تهيه شده باشد به دليل تغيير شکل نشاسته آن به نشاسته مقاوم بهترين نوع مصرف است. این نشاسته مقاوم مانند فیبر عمل مي کند که تاثير بالقوه مثبتي بر روی باکتری های روده گذاشته و بسيار مفيد است.
لبنیات
مصرف لبنیات – از جمله شیر، کره، ماست و پنیر – که همواره به عنواه جزء اصلی در رژیم غذایی بسیاری از مردم مطرح است، دچار ابهاماتي شده است.
از جنبه های مثبت مصرف لبنیات مي توان به پروتئین بالا و کلسیم نام برد. و از مضرات آن مي توان به ميزان چربی بالاي آن که از نوع چربي اشباع شده است اشاره کرد.
بنابراين بهترين روش، استفاد از لبنيات کم چرب است که علاوه بر تأمين پروتئين و کلسيم، ميزان کمتري از چربي اشباع شده را وارد بدن مي کند.
آجیل و کره مغزها
آجیل هم داراي شهرت بدي به دليل ميزان بالاي چربي و کالری براي افرادي است که مي خواهند رژيم بگيرند. اما شواهد نشان می دهد که آجیل خام کلید یک رژیم غذایی سالم براي بدن و عامل تعادل وزن است. نتايج یک مطالعه که اخيراً در مجله انگلیسی تغذیه منتشر شده است، نشان مي دهد، خوردن آجیل خام عامل کاهش دهنده مرگ هاي ناگهاني در بیماری های قلبی و عروقی است.
اگر چه مطالعات هنوز هم ادامه دارد تا مشخص کند کدام يک از مغزها فوايد بيشتري براي بدن دارند، اما ما مي دانيم که آجیل خام حاوی پروتئین، چربی های سالم ، فیبر و عناصر مغزي است.
در باره کره مغزها، مانند کره بادام زمینی، نيز مي دانيم که بخشی از یک رژیم غذایی سالم است. چربی موجود در کره بادام زمینی دارای مشخصات سالم است. کره بادام زمینی همچنین منبع بسیار خوبی از پروتئین، فیبر، ویتامین B6 و منیزیم است. برخی شواهد نشان مي دهد، مصرف کره بادام زميني عامل کاهش وزن در افرادي است که از پروتئین هاي حيواني از جمله گوشت فرآوری شده استفاده مي کنند.
برگردان سخنراني اسکات هاردینگ، علوم تغذیه، کالج کینگ لندن